Przez ostatnie dekady naukowcy badali wpływ wydarzeń w okresie prenatalnym na zdrowie kobiet i niemowląt. Badania te, prowadzone przez lekarzy medycyny, neurobiologów oraz behawiorystów doprowadziły do odkrycia ważnych informacji dotyczące zdarzeń prenatalnych, które były silnie związane ze śmiertelnością oraz zachorowalnością dzieci w okresie noworodkowym i niemowlęcym. Wyizolowano w ten sposób pewne kluczowe zjawiska warunkujące ryzyko dla matki i płodu, które pojawiły się w okresie prenatalnym, ale dzięki temu jednocześnie wskazano na sposoby ich niwelowania.
Jak rozwija się płód?
Zacznijmy od podstawowych informacji na temat rozwoju płodu w okresie ciąży. W ten sposób będziemy mogli wskazać później na właściwe postępowanie, które powinno charakteryzować kobietę podczas całego okresu prenatalnego.
Generalnie okres rozwoju płodu można podzielić na trzy trymestry. Pierwszy z nich ma miejsce od momentu poczęcia do czasu implantacji zygoty (jaja płodowego) w ściance macicy. Ten czasokres zamyka się zazwyczaj w około 4 dniach.
W okresie zarodkowym, zwanym też embrionalnym (5-10 tydzień ciąży) dochodzi do wytworzenia się łożyska. Ten etap charakteryzuje się także tworzeniem większości narządów wewnętrznych i zewnętrznych struktur ciała. W tym czasie zarodek wydłuża się i zaczyna powoli przypominać ludzkie kształty. Wkrótce potem zaczyna się rozwijać obszar, który stanie się w przyszłości mózgiem i rdzeniem kręgowym. Serce i główne naczynia krwionośne zaczynają rozwijać się jeszcze wcześniej — około 16 dnia ciąży. Serce zaczyna pompować płyn przez naczynia krwionośne, równocześnie pojawiają się również pierwsze czerwone krwinki.
Teraz następuje kluczowy okres płodowy (fetalny), mieszczący się pomiędzy 11 a 40 tygodniem od zapłodnienia. Zwieńczeniem tego czasu jest poród.
Newralgiczny okres ciąży
Pod lupę trzeba wziąć koniecznie okres prenatalny w jego środkowym etapie. Prawda jest taka, że większość wad rozwojowych (wrodzonych) występuje w okresie formowania się narządów, czyli pomiędzy 5 a 10 tygodniem ciąży. To właśnie w tym okresie zarodek jest najbardziej podatny na działanie rozmaitych leków przyjmowanych przez kobietę, promieniowania i groźnych wirusów. Dlatego w tym okresie kobieta w ciąży nie powinna otrzymywać żadnych szczepionek przeciw żywym wirusom ani przyjmować żadnych leków, chyba że są one uważane za niezbędne dla ochrony jej zdrowia.
W tym okresie (ale i później!) dieta kobiety powinna być odpowiednia i pożywna, mówiąc inaczej – dobrze zbilansowana. Wskazuje się, że dodanie około 250 kalorii do codziennej diety zwykle wystarcza, aby zapewnić pożywienie dla siebie i rozwijającego się płodu. Większość dodatkowych kalorii powinno stanowić białko. Ponadto w menu powinny się znaleźć świeże owoce, warzywa oraz zboża o wysokiej zawartości błonnika i niskiej zawartości cukru. Dobrym wyborem mogą być owoce morza, zawierające składniki odżywcze, które są ważne dla wzrostu i rozwoju dziecka w okresie prenatalnym.
Zdrowy okres prenatalny
Mamy, które wcześniej lubiły przy książce czy filmie wypijać kolejne filiżanki smacznej kawy, zdecydowanie powinny przystopować z tym napojem. Dlaczego? Otóż badania wykazały jednoznacznie, że nadmierne spożycie kofeiny może Kofeina oddziałuje niekorzystnie na łożyskowy przepływ krwi i może upośledzić transportu substancji odżywczych do płodu. To samo tyczy się alkoholu, który bez problemu dostaje się do łożyska!
Okres prenatalny to natomiast dobry czas na efektywne dotlenianie organizmu – swojego i dziecka. W ten sposób poprawia się wydolność u obojga, aczkolwiek trzeba pamiętać by się nadmiernie nie forsować.
